Уопсастыбаҕа аҕам саастаах дьон ураты суолтаны ылаллар. Кинилэр Ийэ Дойдуларыгар  тапталлара, эрэллэрэ, итэ5эллэрэ уонна инникигэ эппиэтинэстээх сыһыаннара барыта үүнэр көлүөнэҕэ үтүө холобур буолар. Ыччат өй-санаа өттүнэн үүнэригэр олук уурар. Аҕа көлүөнэ сынньалаҥ олоҕун хааччыйыы дойду, өрөспүүбүлүкэ биир инники турар соругунан буолар.

       Алтынньы 7 күнүгэр Төхтүр нэһилиэгэр  “Төлөннөөх сүрэхтэр” улуустааҕы аҕам саастаах дьон спартакиадата иккис сылын ыытылынна. Быйылгы тэрээһин Россияҕа Уһуйааччы уонна Настаабынньык, Саха сиригэр физкультурнай хамсааһын 100 сылларыгар ананна. Тэрийээччилэринэн улуустааҕы ветераннар сэбиэттэрэ, олохтоох дьаһалта, А.И.Борисов аатынан “Эркээни” култуураны сайыннарыы киин, “Саһарҕа” Төхтүрдээҕи ветераннар түмсүүлэрэ буоллулар.  Спартакиадаҕа  алта нэһилиэктэн уонна Покровскай куораттан, Мохсоҕоллоох бөһүөлэгиттэн барыта 125 спортсмен кэлэн, тоҕус спорт көрүҥүгэр уонна  “Ретро үҥкүү” күрэҕэр илин-кэлин түһүстүлэр.

       Дуобакка Өктөм бастакы, иккис – Төхтүр, үһүс – Булгунньахтаах дуобаччыттара буоллулар. Саахымакка Нөмүгү командата бастаата, иккис-Мохсоҕоллоохтор,  үһүс – Өктөмнөр буоллулар. Тенниска  Мохсоҕоллоох бастакы, иккис – Булгунньахтаах, үһүс миэстэҕэ Нөмүгүлэр таҕыстылар. Хабылыкка үрдүк көрдөрүүлээх Күөрдэм оонньооччулара инники күөҥҥэ таҕыстылар, иккис – Нөмүгүлэр, үһүс – Покровскайдар. Хаамыскаҕа кыайыылаах Покровскай, иккис – Нөмүгү, үһүс – Күөрдэм оонньооччулара буоллулар. Дартс күрэҕэр Покровскай спортсменнара элбэх очкуону хомуйан бастаатылар, иккискэ – Хачыкаат, үһүскэ – Мохсоҕоллоох таба быраҕааччылара таҕыстылар. Иккис сылын сөбүлээн оонньонор «Городки” күрэҕэр Өктөм командата бастыҥ, тилэх баттаһа Нөмүгүлэр уонна Төхтүрдэр миэстэлэстилэр. “Лузаҕа таба түһэр”  диэн саҥа оонньуу дьон болҕомтотун тардан, бэрт сэргэхтик ааста. Манна теннис мээчигин сымыыт лотогар элбэҕи таба түһэрэн, Нөмүгү оонньоччулара бастаатылар, иккис – Покровскай, үһүс – Күөрдэм командалара буоллулар.  Бүтэһиккэ “Көрдөөх стартар” эстафета ыалдьааччылары түмэн олус бэһиэлэйдик ааста. Манна бастакы – Хачыкаат, иккис – Нөмүгү, үһүс Булгунньахтаахтар буоллулар. Быйылгы спартакиада программатыгар килэриллибит “Ретро үҥкүү” көрүү-күрэҕэр кыттааччылар бары үрдүк таһымнаахтык бэлэмнэнэн кэлбиттэр. Эдэр сааһы эргитэр урукку кэмнээҕи бииртэн биир үҥкүүлэри  көрөөччүлэр сылаас ытыстарын тыаһынан көрүстүлэр. Манна бастыҥнарынан Покровскай үҥкүүһүттэрэ, кинилэр кэннилэриттэн Төхтүрдэр уонна Нөмүгүлэр буоллулар.

      Түмүккэ элбэх көрүҥҥэ миэстэлэспит Нөмүгү спортсменнарын командата эрэллээхтик бастаата, иккис миэстэҕэ Покровскай куорат командата, үһүскэ Күөрдэм спортсменнара таҕыстылар. Кыттааччылары улуустааҕы ветераннар Сэбиэттэрин бэрэсэдээтэлэ Данил Семенович Аргунов, нэһилиэк түмсүүтүн салайааччыта Мотрена Васильевна Ефремова, олохтоох дьаһалта баһылыгын солбуйааччы Акулина Николаевна Кузьмина, Өктөм ветераннарын түмсүүтүн салайааччы Николай Павлович Константинов, Лука Соломонович Соломонов эҕэрдэлээтилэр, активистар хайҕал суруктары туттулар. Төхтүр нэһилиэгин эр дьонун түмсүүтүн быйаҥнаах балыксыттара Николаев Николай Николаевич уонна Кузьмин Владимир Николаевич тэрээһин саамай аҕа саастаах кыттааччыларыгар сибиэһэй собо балыктары бэлэх ууннулар.   Кыайыылаахтар Өрөгөй кубоктарын, сыаналаах бириистэри туттулар, мэтээллэринэн наҕараадаланнылар. Кэлбит ыалдьыттар үөлээннэхтэрин көрсөн үөрэ-көтө сэһэргэһэн, алтыһан, сэргэхтик сынньанан астынан – дуоһуйан тарҕастылар. Ыҥырыыны ылынан, ыраах-чугас сиртэн кэлэн кыттан барбыт улууспут дьонугар, спартакиада күрэхтэригэр судьуйалаабыт дьоммутугар, спонсордаабыт  “Сити-маркет” маҕаһыын салалтатыгар уонна коллективыгар бука барыгытыгар култуура-спорт Киинин үлэһиттэрин ааттарыттан махталбытын тиэрдэбит! Эһиэхэ кытаанах доруобуйаны, уhун дьоллоох үйэни баҕарабыт! Олоххутугар үөрүүлээх күннэр, саҥа ситиhиилэр үксүү турдуннар! Чугас дьоҥҥут тапталынан угуттанан, сэргэхтик олоруҥ!

А.И.Борисов аатынан “Эркээни” култуураны сайыннарыы киинин специалиһа Анастасия Перловская.

 

“Дьүөгэ”- түмсүү дьоро киэһэтэ

       Алтынньы 5 күнүгэр Төхтүр нэһилиэгин «Эркээни» – култуураны сайыннарыы киин көҕүлээһининэн «Дьүөгэ» эбээлэр түмсүүлэрэ  Аан дойдутааҕы учуутал күнүгэр анаан  уонна Аҕам саастаахтар декадаларын чэрчитинэн «Истиҥ иэйиини бэлэхтии» диэн дьоро киэһэни бэлэхтээтилэр.

      “Дьүөгэ”  нэһилиэкпит биир бастыҥ общественнай түмсүүтэ  быйыл тэриллибитэ  12 сылыгар барда. Бу сыллар усталарыгар Дьүөгэлэр нэһилиэккэ, улууска, республикаҕа ыытыллар араас тэрээһиннэргэ, хамсааһыннарга көхтөөхтүк кытталлар, элбэх ситиһиилэринэн үөрдэллэр.  Түмсүүгэ 20 –чэ  эбээ бэйэлэрин баҕаларынан  сылдьаллар. Түмсүү иһигэр  араас сылларга нэһилиэкпитигэр үлэлээбит бэтэрээн учууталларбыт, олохтоох уһуйааммыт  бэтэрээннэрэ, тыа хаһаайыстыбатыгар, култуура эйгэтигэр үлэлээбит, үлэлии сылдьар убаастанар дьоннорбут бааллар. Бу күн кэнсиэрт иннинэ үөрүүлээх чааска Төхтүр орто оскуолатын коллектива  сал.Игнатьев Г.И., профком председателя Макаров Н.И.   Аан дойдутааҕы Учуутал күнүнэн  эҕэрдэлээтилэр,истиҥ баҕа санааларын эттилэр ,бэлэхтэрин туттардылар. Олохтоох дьаһалта,” Кэнчээри” уһуйаан, “Хахсык” ТХКП ,”Эркээни” култуураны сайыннарыы киин  ааттарыттан бу күн дьүөгэлэргэ истиҥ иһирэх тыллар,эҕэрдэ суруктар туттарылыннылар.

         Кэнсиэрт  бииртэн-биир ураты нүөмэрдэрэ, сыанаҕа тутта-хапта сылдьаллара, таҥастара-саптара көрөөччүлэри сөхтөрдө.  Хас биирдии нүөмэрдэригэр ураты болҕомтону ууран, кыһаллан бэлэмннэммиттэрэ  кэнсиэрт  уопсай туругун тупсарар, манна үнкүүлэрин  хореограф идэлээх култуура бэтэрээнэ, дьиҥнээх ускуустуба маастара Иванова Светлана Гаврильевна үҥкүү хас биирдии хамсаныытын оҕуруо курдук тиһэн, ураты суолталаан чочуйан туруорбута дьон сүргэтин көтөхтө. Махталлаах көрөөччүлэрбит сылаас ытыстарын тыаһыгар уйдаран, олус истиҥ иһирэх киэһэни түстээтилэр. “Дьүөгэ” түмсүүгэ баҕарабыт бу курдук олохтон үөрэн,бар дьоҥҥо куруук бастыҥ холобур буола тураргытыгар,айар талааҥҥыт арыллан истин, тус бэйэҕитигэр дьиэ-кэргэттэргитигэр дьол-үөрүү тосхойдун, чэгиэн-чэбдик сылдьын диэн баҕа санаабытын тиэрдэбит!

 

     Уопсастыбаҕа аҕам саастаах дьон ураты суолтаны ылаллар. Кинилэр Ийэ Дойдуларыгар  тапталлара, эрэллэрэ, итэ5эллэрэ уонна инникигэ эппиэтинэстээх сыһыаннара барыта үүнэр көлүөнэҕэ үтүө холобур буолар. Ыччат өй-санаа өттүнэн үүнэригэр олук уурар. Аҕа көлүөнэ сынньалаҥ олоҕун хааччыйыы дойду, өрөспүүбүлүкэ биир инники турар соругунан буолар.

       Алтынньы 7 күнүгэр Төхтүр нэһилиэгэр  “Төлөннөөх сүрэхтэр” улуустааҕы аҕам саастаах дьон спартакиадата иккис сылын ыытылынна. Быйылгы тэрээһин Россияҕа Уһуйааччы уонна Настаабынньык, Саха сиригэр физкультурнай хамсааһын 100 сылларыгар ананна. Тэрийээччилэринэн улуустааҕы ветераннар сэбиэттэрэ, олохтоох дьаһалта, А.И.Борисов аатынан “Эркээни” култуураны сайыннарыы киин, “Саһарҕа” Төхтүрдээҕи ветераннар түмсүүлэрэ буоллулар.  Спартакиадаҕа  алта нэһилиэктэн уонна Покровскай куораттан, Мохсоҕоллоох бөһүөлэгиттэн барыта 125 спортсмен кэлэн, тоҕус спорт көрүҥүгэр уонна  “Ретро үҥкүү” күрэҕэр илин-кэлин түһүстүлэр.

        Дуобакка Өктөм бастакы, иккис – Төхтүр, үһүс – Булгунньахтаах дуобаччыттара буоллулар. Саахымакка Нөмүгү командата бастаата, иккис-Мохсоҕоллоохтор,  үһүс – Өктөмнөр буоллулар. Тенниска  Мохсоҕоллоох бастакы, иккис – Булгунньахтаах, үһүс миэстэҕэ Нөмүгүлэр таҕыстылар. Хабылыкка үрдүк көрдөрүүлээх Күөрдэм оонньооччулара инники күөҥҥэ таҕыстылар, иккис – Нөмүгүлэр, үһүс – Покровскайдар. Хаамыскаҕа кыайыылаах Покровскай, иккис – Нөмүгү, үһүс – Күөрдэм оонньооччулара буоллулар. Дартс күрэҕэр Покровскай спортсменнара элбэх очкуону хомуйан бастаатылар, иккискэ – Хачыкаат, үһүскэ – Мохсоҕоллоох таба быраҕааччылара таҕыстылар. Иккис сылын сөбүлээн оонньонор «Городки” күрэҕэр Өктөм командата бастыҥ, тилэх баттаһа Нөмүгүлэр уонна Төхтүрдэр миэстэлэстилэр. “Лузаҕа таба түһэр”  диэн саҥа оонньуу дьон болҕомтотун тардан, бэрт сэргэхтик ааста. Манна теннис мээчигин сымыыт лотогар элбэҕи таба түһэрэн, Нөмүгү оонньоччулара бастаатылар, иккис – Покровскай, үһүс – Күөрдэм командалара буоллулар.  Бүтэһиккэ “Көрдөөх стартар” эстафета ыалдьааччылары түмэн олус бэһиэлэйдик ааста. Манна бастакы – Хачыкаат, иккис – Нөмүгү, үһүс Булгунньахтаахтар буоллулар. Быйылгы спартакиада программатыгар килэриллибит “Ретро үҥкүү” көрүү-күрэҕэр кыттааччылар бары үрдүк таһымнаахтык бэлэмнэнэн кэлбиттэр. Эдэр сааһы эргитэр урукку кэмнээҕи бииртэн биир үҥкүүлэри  көрөөччүлэр сылаас ытыстарын тыаһынан көрүстүлэр. Манна бастыҥнарынан Покровскай үҥкүүһүттэрэ, кинилэр кэннилэриттэн Төхтүрдэр уонна Нөмүгүлэр буоллулар.

       Түмүккэ элбэх көрүҥҥэ миэстэлэспит Нөмүгү спортсменнарын командата эрэллээхтик бастаата, иккис миэстэҕэ Покровскай куорат командата, үһүскэ Күөрдэм спортсменнара таҕыстылар. Кыттааччылары улуустааҕы ветераннар Сэбиэттэрин бэрэсэдээтэлэ Данил Семенович Аргунов, нэһилиэк түмсүүтүн салайааччыта Мотрена Васильевна Ефремова, олохтоох дьаһалта баһылыгын солбуйааччы Акулина Николаевна Кузьмина, Өктөм ветераннарын түмсүүтүн салайааччы Николай Павлович Константинов, Лука Соломонович Соломонов эҕэрдэлээтилэр, активистар хайҕал суруктары туттулар. Төхтүр нэһилиэгин эр дьонун түмсүүтүн быйаҥнаах балыксыттара Николаев Николай Николаевич уонна Кузьмин Владимир Николаевич тэрээһин саамай аҕа саастаах кыттааччыларыгар сибиэһэй собо балыктары бэлэх ууннулар.   Кыайыылаахтар Өрөгөй кубоктарын, сыаналаах бириистэри туттулар, мэтээллэринэн наҕараадаланнылар. Кэлбит ыалдьыттар үөлээннэхтэрин көрсөн үөрэ-көтө сэһэргэһэн, алтыһан, сэргэхтик сынньанан астынан – дуоһуйан тарҕастылар. Ыҥырыыны ылынан, ыраах-чугас сиртэн кэлэн кыттан барбыт улууспут дьонугар, спартакиада күрэхтэригэр судьуйалаабыт дьоммутугар, спонсордаабыт  “Сити-маркет” маҕаһыын салалтатыгар уонна коллективыгар бука барыгытыгар култуура-спорт Киинин үлэһиттэрин ааттарыттан махталбытын тиэрдэбит! Эһиэхэ кытаанах доруобуйаны, уhун дьоллоох үйэни баҕарабыт! Олоххутугар үөрүүлээх күннэр, саҥа ситиhиилэр үксүү турдуннар! Чугас дьоҥҥут тапталынан угуттанан, сэргэхтик олоруҥ!

А.И.Борисов аатынан “Эркээни” култуураны сайыннарыы киинин специалиһа Анастасия Перловская.

 

Ежегодный улусный фестиваль «Төлөннөөх сүрэхтэр» в 2023 году проводится в рамках Года Педагога и Наставника, 100-летия физкультурного движения в Якутии, празднования Международного Дня пожилых людей с целью привлечения людей старшего поколения к активной общественной, спортивной и культурной  жизни  и укрепления сотрудничества между  общественными организациями  ветеранов Хангаласского улуса.

Задачи:

– Пропаганда и популяризация ценностей физической культуры и спорта среди пожилых людей, сохранение и укрепление их физического и духовного здоровья, как важного фактора активного долголетия;

– Организация и проведение районной спартакиады;

– Пропаганда здорового образа жизни.

Организаторы: МО «Техтюрский наслег», Совет ветеранов Хангаласского улуса, МКУ «Управление по ФК и спорту» Хангаласского улуса,  МБУ «ЦКР «Эркээни» им. А.И.Борисова», Общественное объединение ветеранов «Саһарҕа» с.Техтюр. Спорткомитет Техтюрского наслега.

Дата проведения: 7 октября 2023 года.

Место проведения: с. Техтюр.

Участники: Граждане 1968 г.р и старше, проживающие в Хангаласском улусе.

2. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ И ПРОГРАММА ПРОВЕДЕНИЯ СПАРТАКИАДЫ:

 09:00ч. – Заезд, регистрация участников.

 10:00ч. Начало соревнований.

– Шашки(1 женщина, 3 мужчины)

– Теннис (1 женщины, 2мужчины ,до 2-х поражений)

– Настольные игры:

«Хабылык» по привычным правилам(2 женщины, 2мужчины)

«Хаамыска» по привычным правилам (2 женщины, 2мужчины)

 12:00ч. Торжественное открытие спартакиады.

 13:00ч. Обед.

 14:00ч. Продолжение соревнований.

 – Шахматы (1 женщина, 2 мужчины)

– Танцевальный конкурс «Ретро танцы» (1 танцевальная пара)

– Дартс. Правила: высота мишени-1,73м., расстояние линии-2,37см.

(2 женщины, 2мужчины,3 пробных, 5 зачетных)

– «Попади в лузу» игра на ловкость из лотков для яиц и теннисных мячиков (1 женщина, 1 мужчина)

– Игра «Городки» (2 женщины, 2мужчины)

– Эстафета «Веселые старты» в 5 этапов с использованием мячей, обручей, кеглей и.т.д (В команде 5 участников: 3 мужчин, 2 женщин)

Призовые места спортивного этапа распределяются следующим образом: по одному 1, 2 и 3 месту по каждым видам.

 17:00ч. Закрытие спартакиады. Награждение.

2. ЖЮРИ И СУДЬИ СОРЕВНОВАНИЯ:

Для объективной оценки фестиваля оргкомиссия приглашает в качестве жюри и судей  из числа спортивных тренеров.

3. ОРГАНИЗАЦИОННО – ТЕХНИЧЕСКИЕ ВОПРОСЫ

• Требования к командам: Единая форма;
• Взнос за участие: с команды 2000 рублей;
• Работает кафе (комплексный обед) -300 руб.
• О своем участии в спартакиаде известить организаторов до 5 октября 2023 г. по телефонам: Председатель улусного Совета ветеранов Хангаласского улуса АргуновД.С. 8(9241653829),специалист МУ ЦКР «Эркээни» им. А.И.Борисова Перловская А.Д. 8(9681516094), Председатель Совета ветеранов «Саһарҕа» с.Техтюр Ефремова М.В. (89841082856).

              Хаҥалас улууһун  Төхтүрдээҕи А.И.Борисов аатынан “Эркээни” култуураны сайыннарыы киин көҕүлээһининэн  ыытыллыбыт, “Күһүнү таптыыбын”- айылҕабыт кэрэ кэмин күһүнү хоһуйуу күрэҕэ, атырдьах ыйын 20 күнүттэн балаҕан ыйын 15 күнүгэр диэри куйаар ситимин нөҥүө бэрт сэргэхтик ааста. Манна уопсайа 51 үлэ Мэҥэ -Хаҥалас, Амма, Нам, Ханалас, Таатта, Сунтаар, Уус-Майа, Кэбээйи, Эбээн- Бытантай улуустарын кыттааччыларыттан киирдэ. Саамай элбэх үлэ хоһоон айыытыгар, дьуһүйүүгэ  24 киһи кытынна,   хаартысканан дьуһуйуугэ 5 киһи, уруһуйга 22 киһи, ырыаҕа 2 киһи кытынна.

            Уруһуй күрэҕэр  элбэх үлэ  оҕолортон киирдэ, ордук Кэбээйи орто сүһүөх оскуолатын оҕолоро салайааччы Дьячковская Туяра Олеговна  оҕолоро көхтөөхтүк кытыннылар. Хаартысканан дьүһүйүү күрэҕэр, айылҕалыын алтыһар, ураты харахтаах дьон айымньылара Сахабыт сирин кэрэ көстүүлэрин хатаан, сорохтор ырыаҕа доҕуһуоллатан презентация курдук оҥорбуттара кэрэхсэттэ. Хаартысканан умсугуйан дьарыктанар Иванова Анастасия Романовна, Хаҥалас улууһун Үөдэй нэһилиэгиттэн кыттыыны ылан бастакы истиэпэннээх диплом аатын ылла.

              Уруһуй күрэҕэр улахан дьонно харандааһынан булт кэрэ түгэннэрин дьиҥнээх курдук дьүһүйбүт Слепцов Петр Артемович Мэнэ-Ханалас Табаҕатыттан  уруһуйга кыттан  бастакы миэстэни ылла, ону тэҥэ Ханалас улууһун Чапаев бөһүөлэгиттэн Лиханов Анатолий       Егорович, 3D харандааһынан дьүһүйүүтэ улахан сыанабылы ылла. Хоһоон күрэҕэр Мэҥэ-Ханаластан Михаил Эверостов “Күһүнүм эн эмиэ…”, “Сэбирдэх ардаҕа», Неустроева Марианна Ариановна – Марыйаана, Семёнова Татьяна Петровна-Татыйаас  хоһоонноро, Тааттаттан Матвеев Коля, Матвеев Ганя,  биллэр бэйиэт Ирина  Колодезникова-Ымыы “.

              Көмүс күһүн Күһүҥҥү чараҥ – диэн хоһооннорун айылҕа туонатыгар аахтылар, эдэрдэргэ Иванова Кэскилэнэ И.И. Эртюков “Күһүҥҥү хоһоон” Уран Куннэй Саргын кыыһа ураты иэйиилээх хоһооно дьүүллүүр сүбэ биһирэбилин ыллылар. Аҕам саастаахтарга Сунтаартан Павлов Василий Семенович – Баһылай Хара, библиотека кыргыттарынаан көмөлөөн устан ыыппыт хоһооҥҥо дьүһүйүүтэ ордук биһирэннэ.

               Күрэҕи 5 киһиттэн састааптаах дьүүллүүр сүбэ сыаналаата, олохтоох култуура киинин үлэһиттэрэ, нэһилиэк иһигэр тэриллибит  Айар аартык – литэрэтиирнэй түмсүү чилиэннэрэ хас биирдиилэрин көрөн ырытан кыайыылаахтарга анал туоһу суруктары, хайҕал бэлиэлэри туттардылар.

               Бары кыттыбыт дьоннорбутугар “Эркээни” култуураны сайыннарыы киин аатыттан махталбытын тиэрдэбит, инникитин даҕаны айар талааҥҥыт аартыга арыллан иһиэхтин, дьоҥҥо-сэргэҕэ кэрэхсэтэ туруохтун! – диэн алгыс тылбытын тиэрдэбит.

        Эркээни хочотун Төхтүр нэһилиэгэр бэс ыйын 17  күнүгэр  “Айхалланныҥ – төрүт Төхтүр төлкөлөөх ыһыаҕа”диэн самаан сайыны уруйдуур ыһыахха ыраахтан – чугастан ыалдьыт дьон түмүстэ. Бу күн күммүт туран биэрдэ, оҕолуун-уруулун ыһыах көрүгэр кыттыһан, оһуокайдаан ойдулар, дьиэрэҥкэйдээн дайдылар. Өрөспүүбүлүкэбитигэр Үлэ сылыгар туһуламмыт ыһыахха сахалыы сиэри-туому тутуһан,  алгысчыппыт алгыс тылынан амалыйан, чороон айаҕынан, кытыт биэ кыынньар кымыһынан уйгуланан, Айыы дьонун араҥаччыта буолбут Үүс Аас бэйэлээх Үрүҥ Айыы тойонтон көҥүллэтэн, иитиллэр Ийэ сирбит иччилэриттэн көрдөһөн, бар дьону көмүскүү-харыстыы туралларыгар баҕаран, уйгу быйаҥнаах сайын кэлэрин туһугар айах тутта, ол кэннэ кымыс иһиитэ, ырыа-үҥкүү саҕаланна.

       Үлэ сылыгар анан туруоруллубут  “Үлэ күүрдэ” театральнай дьүһүйүүгэ совхоз, холкуос кэминээҕи   бастыҥ үлэһит дьоннорбут ааттара ааттанна, үлэлээн ааспыт кэрэ кэмнэрэ кылгастык ойууланна. Нэһилиэкпит Аҕа баһылыга Багдарыын Ньургун уола Кэскил бар дьонугар  эҕэрдэ тылларын анаата, нэһилиэкпит  бэтэрээн спортсмена Владимир Николаевич Кузьмиҥҥа Саха сиригэр спорт эйгэтэ төрүттэммитэ 100 сыллаах үбүлүөйүнэн, ону тэҥэ 25 сыллаах спортивнай олоҕун суолун бэлиэтээн туран, “Төхтүр нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо” бэлиэни туттарда, бастыҥ спортсмен дьоннорбутугар махтал суруктары туттартаата. Ил Түмэн депутата Семенов Дмитрий Александрович күөх сайыҥҥа үктэммиппитинэн истиҥ эҕэрдэтин эттэ, нэһилиэкпит аҕа баһылыгар Ил Түмэн депутаттарын ааттарыттан Бочуоттаах грамотаны туттарда, Хаҥалас улууһун дьаһалтатын дьыалаларын дьаһайааччы Устинова Күннэй Ивановна улуус аатыттан бастыҥ үлэһит дьоннорбутугар эҕэрдэ суруктары, махтал тыллары анаата. “Көмүс сүүтүк” иистэнньэҥнэр түмсүүлэрэ салайааччылара Барамыгина Екатерина Николаевна “Хаксык” тыа хаһаайыстыбатын кооперативыгар кыбытыы ньыманнан тикпит көбүөр уонна олбохтору бэлэх ууннулар.

          Ыһыахпыт өрөгөйдөөх чааһын кэнниттэн “Үлэни уруйдуу туойуоҕуҥ!” диэн үлэ кэллэктииптэриттэн састааптаах эҕэрдэ кэнсиэр саҕаланна, манна  ыалдьыттарбыт биир дойдулаахпыт Дмитрий Шадрин уонна “ Детсат” киинэ устуудьуйатын артыыстара, ырыаһыттара  кэлэн ыһыах түһүлгэтин сэргэхситтилэр. 

          Түһүлгэлээн олорон аһааһын кэмигэр  “Аһастаах мороку”, “Уһун суһуох”, “Сандалы-2023”,   күрэхтэр ыытыллыннылар. Аһастаахтар күрэхтэригэр Ильин Василий Николаевич   тэҥнээҕин булбата: уон алаадьыны биирдэ уобан, икки чороон быырпаҕы биирдэ омурдан кэбистэ. Киниэхэ нэһилиэкпит бааһынай хаһаайыстыбатын салайааччыта Желобцова-Захарова Людмила Петровна туруорбут бирииһэ ананна.

     Уһун суһуохха тоҕус анал аат саастарынан көрөн ыытыллынна. Улахан дьоҥҥо кыайыылааҕынан Өктөмтөн ыалдьыппыт Екатерина Христофорова буолла. Баттаҕын уһуна – 13 тутум, 4 тарбах. Улахан оҕолорго  Афанасьева Анита буолла, кыра кыргыттарга Саввина Вика буоллулар. “Сандалы-2023”  сахалыы ас күрэҕэр түөрт хаһаайка кыттан, ас арааһын аҕалан тардан, ыһыах ыалдьыттарын сэҥээриитин туттулар.  Лыткиннар, Борисовтар, Макаровтар дьиэ кэргэттэрэ уонна холбоһуктаах “Айтал” түөлбэ аатыттан Алексеева Александра Семеновна ас эгэлгэтин астааннар, сахабыт баай сандалытын туоһуларынан буоллулар.Түмүккэ мунутуур кыайыылааҕынан  Макарова Ольга Николаевна буолла, киниэхэ  Бочуот Знамя Орден кавалера, РФ Тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ  Ия Григорьевна Андреева оҕолоро, сиэннэрэ туруорбут сыаналаах бэлэхтэрэ туттарылынна.

       “Сахам талба таҥаһа” дьиэ кэргэнинэн саха таҥаһын көрүүтүгэр  уопсайа уон дьиэ кэргэн кытынна, тоҕус ыйдаах оҕотуттан аҕам саастаах дьонугар тиийэ сахалыы сиэдэрэйдик тигиллибит оһуор-дьарҕаа, кыл киэргэллээх таҥастары көрдөрдүлэр. Муҥутуур кыайыылааҕынан нэһилиэкпит эдэр ыала Светлана, Ньургун Лыткиннар буоллулар,  Саха Өрөспүүбүлүкэтин доруобуйа харыстабылын үтүөлээх үлэһитэ Мария Петровна Борисова оҕолоро, сиэннэрэ туруорбут уон биэс тыһыынча сууммалаах бирииһинэн наҕараадаланнылар. “Оҕуруо симэхтээх бастыҥ дьиэ кэргэн таҥаһа” анал аакка  нэһилиэк депутааттара аҕыс тыһыынча сууммалаах бириистэрин  Нина Егоровна Андреева дьиэ кэргэнигэр туттардылар, “Кыл киэргэллээх бастыҥ саха таҥаһа” анал аат ылла Барамыгина Екатерина Николаевна дьиэ кэргэнэ, Үлэ Кыһыл Знамята Орден кавалера Дмитрий Нестерович Самсонов сыдьааннара, аймах-билэ дьоно туруорбут  7 тыһыынча сууммалаах  харчынан бирииһинэн наҕараадаланна.

         “Удьуор утумун тутар дьиэ-кэргэн”анал аат Матрена, Василий Ефремовтар дьиэ кэргэттэригэр ананна, ССРС култууратын туйгуна Елизавета Ивановна Афанасьева оҕолоро, аймах-билэ дьонноро туруорбут 5 тыһыынчалаах сертификаттарынан бэлиэтэннэ.”Сиэдэрэй симэхтээх дьиэ кэргэн” аатын Василий, Надежда Афанасьевтар, “Олонхо дойдутун талба таҥаһа“ Елена, Александр Соломоновтар кыыстарынаан, күтүөттэринээн, сиэннэринээн сиэдэрэйдик таҥнан тахсаннар, “Олонхо дойдутун талба таҥаһа“ анал ааты ыллылар, кинилэргэ Үлэ Кыһыл Знамята Орден кавалердара Дмитрий Николаевич уонна Фекла Дмитриевна Яковлевтар оҕолоро, сыдьааннара туруорбут бэлэхтэрэ ананна.

          Күн иккис анарыгар “ Өбүгэм төрүт үгэһэ” норуот тылынан уус-уран күрэҕэ ыытыллынна, манна Кылаан бирииһи Үлэ Кыһыл Знамята орден кавалера, РФ Тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Марфа Михайловна Заморщикова оҕолоро, сыдьааннара туруорбут 15 тыһыынча сууммалаах харчынан бирииһин эдэр талааннаах норуот ырыаларын, олоҥхону толорооччу Владислав Аввакумов ылла, анал ааттарга тигистилэр: Николай Макаров -“ Дэгэрэнээх ырыаһыт”, киниэхэ үлэ Кыһыл Знамята Орден кавалердара Дмитрий Николаевич уонна Фекла Дмитриевна Яковлевтар оҕолоро, сыдьааннара туруорбут бэлэхтэрэ ананна. “Кылыһахтаах ырыаһыт” –Людмила Захарова-Желобцова ааттанна уонна Үлэ Кыһыл Знамята орден кавалера, РФ Тыатын хаһаайыстыбатын үтүөлээх үлэһитэ Марфа Михайловна Заморщикова  сыдьааннара туруорбут 5 тыһыынча сууммалаах бирииһинэн бэлиэтэннэ. Российскай Федерация Норуотун Үөрэҕириитин туйгуна Василиса Владимировна Шадрина сыдьааннара, аймах-билэ дьонноро туруорбут 5 тыһыынча сууммалаах бирииһин Покровскай куораттан кытта кэлбит ыалдьыппыт ылла.Оҕолорго анаан “ Төрүт оонньуу” диэн сахалыы оонньуулар ыытыллыннылар, кыл мээчик, кириэс тэбии күрэхтэрэ оҕо дьон сэҥээриитин ылла, бастыҥнар бириискэ тиксэн үөрүүлэрэ үрдээтэ.

          Ыһыахпыт сүрүн оонньуулара хапсаҕай, мас тардыһыы, үс төгүл үс, таас көтөҕүү курдук көрүннэргэ күүстээхтэр, сымсалар илин-кэлин түһүстүлэр. Ол курдук оҕолорго хапсаҕайга бастакы миэстэни Адамов Ян, иккиһи Кузьмин Коля  ыллылар, хапсаҕайга 70  киилэҕэ дылы кыайыылаахтар: бастакы миэстэни Кирилл Кузьмин, иккиһи Эдуард Тапыев, үһүс миэстэни Прокопьев Виталий ыллылар. 70 киилэттэн  үөһэлэргэ  бастакы миэстэни Лыткин Ньургун, иккиһи Петров Артур, үсүһү Никитин Петр ыллылар, сыаналаах бэлэхтэринэн, мэтээллэринэн наҕараадаланнылар. “Үс төгүл үс” атах оонньуутугар  оҕолорго бастакы миэстэ  Адамов Ян, иккис Кондаков Слава, үһүс Кузмина Ника буоллулар, улахан дьоҥҥо  бастакы миэстэни (31,10) ыстанан Ильин Еремей ылла, иккиһи( 27,17) ыстанан Вильям Тарасов, үһүс миэстэни (26,35) ыстанан Прокопьев Виталий ыланнар сыаналаах бириистэринэн, мэтээллэринэн наҕараадаланнылар.

        Мас тардыһыытын көрүҥэр оҕолорго бастакы миэстэни Кондаков Слава ылла, иккис бочуоттаах миэстэ Ян Адамовка ананна, мэтээллэр, сыаналаах бириистэр туттарыллыннылар, улахан дьоҥҥо 70 киилэҕэ дылы ыйааһыннаахтарга Ильин Еремей тэҥнээҕин булбата -бастакы миэстэ буолла, иккис миэстэҕэ Кирилл Кузьмин, үһүс миэстэ Слава Кондаковка тигистэ, 70 үөһэ ыйааһыннаахтарга  бастакы миэстэни Дмитрий Березкин, иккиһи Андреев Александр, үһүс миэстэни Артур Петров ылла. Күрэххэ кыттыбыт, кыайбыт уолаттарга олохтоох дьаһалта аатыттан бириистэри, мэтээллэри, мүһэлэри туттардылар.

        Илии-атах оонньууларын кэнниттэн ыһыах тыҥааһыннаах күрэҕэ “Таас көтөҕүүтэ” буолла , манна алта уол кыттыбытыттан саамай уһуну( 93,3) миэтэрэни баран, былырыыҥҥы ыһыах таас көрүҥүн чөмпүйүөнэ Юлиан Попов ылла  уонна Ил Түмэн депутата Дмитрий Александрович Семенов туруорбут анал бирииһинэн наҕараадаланна.

        Киэһэриитэ үгэскэ кубулуйбут түөлбэлэр икки ардыларыгар ыытыллар  “Сайылыкка үлэ күүрдэ” спортивнай  күрэх түөрт түһүмэҕинэн ыытылынна. Тыа хаһаайыстыбатын бэтэрээнэ, нэһилиэк бочуоттаах олохтооҕо, ытык кырдьаҕаспыт Семен Петрович Заморщиков  оҕолоро, сиэннэрэ туруорбут  бирииһигэр ананна.  Бу күрэх ферма күүрээннээх үлэтин-хамнаһын көрдөрөр тыа сирин сүрүн үлэлэриттэн таҥыллан оҥоһуллубута, Семен Петрович  урут үлэлээбит үлэтин-хамнаһын сырдатыынан буолла. Күрэх түмүгүнэн, саҥа тэриллибит « Дьулуур” түөлбэ эдэр ыччатыттан састааптаах хамаандата (1,17)сөкүүндэнэн  бастакы миэстэни ылары ситистэ, салайааччы Олимпиада Егоровна Уваровская, иккис миэстэҕэ( 1,23 ) көрдөрүүнэн  “Сайдыы” түөлбэ, салайааччы Довна  Анатольевна Афанасьева, үһүс миэстэҕэ (1,25 )сөк.” Айтал “ түөлбэ-салайааччы Александра  Семеновна Алексеева  тахсаннар кыайыы өрөгөйүн биллилэр. “Үрдэл”,”Мырсыкы”  да түөлбэлэр куһаҕана суохтук кытыннылар.Түөлбэлэрбит салайааччыларыгар куруук бу курдук дьону-сэргэни түмэн көхтөөхтүк кытыннараргытыгар улахан махталбытын тиэрдэбит.

      Дьэ, ити курдук самаан сайыны көрсөр нэһилиэкпит ыһыаҕа бэрт сэргэхтик, үрдүк таһаарыылаахтык түмүктэннэ, кэлбит ыалдьыттар дуоһуйа сынньанан, төрөөбүт дойдуларыттан күүс-уох ылынан, үөрэн-көтөн тарҕастылар.

       Күрэхтэргэ көмөлөһөн спонсардаабыт дьоммутугар, өбүгэбит үтүө үгэстэрин үйэтитэр, үлэҕэ уонна чөл олоххо көҕүлүүр ыллыктаах үлэбитигэр улахан суолта ууран, мэлдьи өйүүргүтүгэр  махтанабыт. Инникитин даҕаны  норуоппут үтүө үгэстэрэ сүтэн-уостан хаалбакка, ыччат дьоммут үүнэ-сайда туралларын туһугар күүспүтүн холбоон бииргэ үлэлэһэ туруохпут диэн эрэнэбит.

 

самаан сайыны айхаллыыр Ыһыах программата

Саха  Өрөспүүбүлүкэтигэр  Үлэ сылынан

Ханалас улууһугар Тыа хаһаайыстыбатын сылыгар

Төхтүр нэһилиэгэр Дьарыктаах буолуу сылын чэрчитинэн ыытыллар

Сиэдэрэй симэхтээх сахам бастыҥ таҥаһа

куйаар  ситимин нөҥүө Өрөспүүбүлүкэтээҕи  күрэх

Ыытыллар кэмэ: Бэс ыйын 5 күнүттэн бэс ыйын 26 диэри

Сүрүн тэрийээччи  А.И. Борисов аатыан Эркээни култуураны сайыннарыы киин

Күрэх сүрүн соруга :Саха таҥаһын-сабын,киэргэллэрин ойуутун-мандарын сиэдэрэйин,тигиллиитин араастарын сөргүтүү,саҥаны-солуну арыйыы,тарҕатыы.Иистэнньэҥнэри киэҥ эйгэҕэ таһаарыы,сырдатыы. Төрүт култуураны сайыннарыы,кэнчээри ыччакка билиһиннэрии.

Күрэх  тус барыла : Сааһыттан хааччаҕа суох кыттааччы бэйэтэ тикпит таҥаһынан, айбыт-туппут үлэлэринэн кыттар. Хаартыскаҕа түһэрэн, сайаапканы толору толорон, кыттыы иһин усунуос  300 солк төлөөн, чиэгин ыытар. 89142306680 нүөмэргэ ыытар (хаартыскалар чуолкайдык көстөллөрө ирдэнэр)

Сайаапка толоруллута:

Кыттааччы толору аата-суола,сааһа.

Хайа дойдуттан кыттара ,улууһа,нэһилиэгэ

Ыыппыт үлэтин хайысхата,үлэтин ис хоһооно

Толору эл.аадырыһа,телефона

Күрэх  көрүҥнэрэ:

-Сахалыы дьахтар таҥаһа;-сайыҥҥы-кыһыҥҥы

Сахалыы эр киьи таҥаһа-сайыҥҥы-кыһыҥҥы

Оҕо таҥаьа-сайыҥҥы-кыһыҥҥы

 Сыаналаьын:Күрэҕи норуот маастардарыттан талыллыбыт анал дьүүллүүр сүбэ быһаарар.Күрэх түмүгүнэн бастаабыттарга Анал ааттар,дипломннар,кубокттар туттарыллаллар.

Сиһилии билсэр телефоннут: 89681516094 Анастасия Дмитриевна,89142306680- Дария Васильевна.

          Ыам ыйын 9 күнүгэр сааскылыы былыта суох халлаан туран биэрдэ, сарсыардаттан барыы-кэлии өрө көтөҕүлүү саҕаланна. Араас сыллардаах байыаннай ырыалар, уоттаах-төлөннөөх хоһооннор ньиргийэн, чуумпуран турбут бөһүөлэги толордулар. Нэһилиэк дьоно оҕолуун-уруулуун мустаннар,  сибэкки дьөрбөлөөх Кыайыы аллеятыгар үөрэ-көтө тоҕуорустулар. Быйылгы Кыайыы күнэ хаһааҥытааҕар да долгутуулаах, уратылаах буолла, билигин буола турар быһыы-майгы СВО-ҕа сылдьар уолаттарбытыгар баҕа санааларбытынан араас акциялар тэриллиннилэр. Ол курдук массыыналаах дьон автопарадынан бу күммүт саҕаланна, Байкалов аатынан уулуссаҕа толору симэммит, киэргэммит аалай кыһыл былаахтаах массыыналар парадтарын кэлбит дьон “Ура” хаһыыларына көрүстүлэр.

         Миитин Төхтүр орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ Кыайыы күнүн былааҕын күөрэччи көтөҕөн киириилэринэн саҕаланна. Мустубут дьон кыайыыны уһансыбыт саллааттарга сүгүрүйэн сибэкки дьөрбөтүн уурдулар, биир мүнүүтэ тохтоон иһийэн ыллылар. Нэһилиэкпит Аҕа баһылыга Багдарыын Ньургун уола Кэскил аҕа көлүөнэ бэтэрээн дьоммутун, тыылга үлэлээбит сэрии кэмин оҕолорун истиҥ тылларынан эҕэрдэлээтэ, махталын биллэрдэ, олохтоох дьаһалта аатыттан бэлэхтэри туттартаата. Анал байыаннай дьайыыга сылдьар дьоннордоох ыалларга республикабыт Ил Дархана Айсен Сергеевич Николаев илии баттааһыннаах махтал суруктарын, бэлэхтэрин тиксэртээтэ. Тэрилтэ салайааччылара, урбаанньыттар бэтэрээннэрбитигэр, сэрии оҕолоругар бэйэлэрин истиҥ тыллардаах эҕэрдэлэрин, бэлэхтэрин туттардылар. Депутаттар сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ Соломонова Е.И. уйадыйан туран хоһоон аахта, кэлбит бэтэрээннэргэ махталын биллэрдэ. Бэтэрээннэр сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ Ефремова М.В. урукку кэми ахтан-санаан араас сыллардааҕы кыайыы күнүн сырдатта «Көмүс сүүтүк” түмсүү “Георгиевскай лента” акциятыгар кыттыһан киэргэтэн оҥорбут түөскэ иилинэр брошьтары түҥэттэ. “Кэнчээри” оҕо уһуйаанын кырачааннара, А.Д.Широких аатынан Төхтүр орто оскуолатын үөрэнээччилэрэ оҕолуу ыраас ырыаларынан бэтэрээннэрбит сүрэхтэрин манньыттылар.

        Улуу кыайыы 78 сылыгар урукку кэми ахтан 1945 сыллаахха буолан ааспыт оччотооҕу дьон ахтыытынан туруоруллубут “Кыһыл Сулуска Кыайыы ыһыаҕа” -диэн дьүһүйүүнү дьон -сэргэ сэҥээрэ көрдө. “Кыайыы алаадьыта” мустубут дьоҥҥо тарҕанна. Урукку саҕана холкуостаахтар хайдах курдук өр күүтэн, кэтэһэн ыра санаа кыыма оҥостон Кыайыы күнүн көрсүбүттэрин дьиҥ баарынан көрдөрөн, бэтэрээннэрбит долгуйан ыллылар. Миитин  Наумов Виталий Джонович “День Победы” – ырыатынан, оскуола оҕолорун, учууталларын хорунан, “Эйэ дьоллоох холууба” – акцияҕа оҕолор  оҥорбут холууптаах шардарын күөрэччи көтөҕүүнэн түмүктэннэ.

        Бэтэрээннэрбит салҕыы “Орто дойду» рестораҥҥа салайааччы Андреев Петр Николаевич тэрийбит минньигэс астаах сандалытыгар сырыттылар, сынньаныллар, биллибэт буойун баамытынньыгар сүгүрүйдүлэр. Бу күнү тэрийэн ыыппыт дьоннорго барҕа махтал тылларын анаатылар.

Миитин буола турар кэмигэр бөһүөлэги кыйа туруйулар элиэтээн ааспыттарын мустубут дьон көрдүлэр, билигин даҕаны буойуттарбыт дойдуларын кэриэстээн саас аайы көтөн кэлэллэрин, сүгүрүйэ, махтана, далбаатыы атаардылар. Ким да умнуллубат, туох да умнуллубат!